De impact van fijnstof bij bakken en braden
Bakken en braden zijn al eeuwenlang essentiële kooktechnieken die heerlijke gerechten voortbrengen. Sinds het oermenstijdperk (paleolithicum) bakken mensen al met vuur op hoge temperaturen. Maar wist je dat dit ook een minder aangenaam bijproduct met zich meebrengt? Hiermee wordt fijnstof bedoelt, kleine deeltjes die vrijkomen tijdens het bakken en braden. Hoewel fijnstof vaak geassocieerd wordt met luchtvervuiling buitenshuis, kunnen we er niet omheen dat het ook een impact heeft op de luchtkwaliteit in onze eigen woningen. In deze blog gaan we kijken naar de productie van fijnstof bij bakken en braden en bekijken we welke manieren er zijn om onze gezondheid te beschermen.
Wat is fijnstof?
Fijnstof verwijst naar kleine deeltjes die in de lucht zweven. Ze worden gekenmerkt door hun kleine formaat, meestal kleiner dan 2,5 micrometer (PM2,5). Dit is dus niet te zien met het blote oog. Deze deeltjes kunnen afkomstig zijn van verschillende bronnen, waaronder verbranding. Bij bakken en braden ontstaan fijnstofdeeltjes voornamelijk door het verhitten van oliën en vetten, evenals het roosteren van vlees en andere ingrediënten. Hoewel fijnstof afkomstig van bakken en braden niet zo wijdverspreid is als luchtvervuiling buitenshuis, kan het toch aanzienlijke gezondheidsrisico's met zich meebrengen. Wat doet fijnstof namelijk met het lichaam; de kleine deeltjes kunnen gemakkelijk in onze longen terechtkomen en wanneer we de vervuilde lucht inademen kan dit voor problemen zorgen.
Bakken & braden op hoge temperatuur
Bij bakken en braden op hoge temperatuur kunnen schadelijke stoffen ontstaan, zoals acrylamide en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's). Acrylamide wordt gevormd wanneer zetmeelrijke voedingsmiddelen, zoals aardappelen en granen, worden verhit boven 120°C. PAK's worden gevormd door het verbranden van vetten en sappen die druipen op hete oppervlakken. Deze schadelijke stoffen zijn in verband gebracht met verschillende gezondheidsproblemen. Daarnaast zorgt bakken en braden op een te hoge temperatuur voor het verlies van voedingsstoffen in voedsel. Hittegevoelige vitamines, zoals vitamine C en B-vitaminen, kunnen afbreken bij blootstelling aan hoge temperaturen. Als laatste kan bakken en braden op hoge temperatuur ervoor zorgen dat vetten en oliën gaan roken. Dit rookproces kan leiden tot de vorming van gevaarlijke dampen. Die dan weer schade aan de luchtwegen kunnen veroorzaken.
De pan is van belang
De kwaliteit van de pan heeft een grote invloed op de veiligheid van het bakproces. Slechte pannen zijn namelijk niet goed voor je gezondheid. Wanneer je een pan van lage kwaliteit gebruikt loop je het risico dat schadelijke stoffen in je voedsel terecht komen tijdens het bakken. Dit komt, doordat bij goedkopere pannen niet alle materialen goed bestendig zijn tegen verhitting en hierdoor chemische stoffen kunnen afgeven. Daarom is het wat bakken en braden betreft belangrijk om te investeren in kwaliteitspannen die veilig zijn voor gebruik van hoge temperaturen. Denk hierbij aan roestvrij staal of gietijzer. Deze materialen kunnen vaker beter tegen hoge temperatuur en gaan vaak lang mee. Indien je toch besluit een goedkopere pan aan te schaffen is het belangrijk dat je altijd de instructies en onderhoud volgt wat op de pan staat.
Goede afzuiging verwijdert fijnstof
Goede afzuiging is ook essentieel. Er zijn speciale luchtfilters, zoals HEPA-filters (High-Efficiency Particulate Air), die in staat zijn om kleine deeltjes zoals fijnstof effectief te verwijderen. Door een luchtreiniger met een HEPA-filter in de keuken te plaatsen, kan de concentratie van fijnstof aanzienlijk worden verminderd, waardoor de luchtkwaliteit verbetert.
De AIP-leefstijl als hulp tegen fijnstof bij bakken en braden
Het Auto Immuun Paleo (AIP) dieet richt zich op het verminderen van ontstekingen en het bevorderen van een gezond immuunsysteem. Lees hier meer over de oorsprong en het doel van dit dieet. Het dieet legt nadruk op het eten van onbewerkte voedingsmiddelen met hoogwaardige nutriënten. De AIP leefstijl benadrukt eveneens slaap, ontspanning, lichaamsbeweging en het mijden van producten die schadelijke stoffen kunnen bevatten zoals slechte pannen. Lees hier ook meer over de relatie van slaap en voeding. Bij bakken en braden kunnen deze schadelijke stoffen ontstaan, dus het is belangrijk om je bewust te zijn van de mogelijke risico’s.
Het AIP-dieet moedigt het gebruik van gezonde vetten aan zoals kokosolie of olijfolie, omdat deze een hoger rookpunt hebben en dus minder kans hebben op oxidatie en de vorming van schadelijke stoffen. Wees echter voorzichtig dat je niet allergisch bent voor histamine, een stof die veel voorkomt in voedingsmiddelen. Lees hierover meer in dit artikel. Ook kun je in plaats van bakken en braden gebruik maken van stoomovens, airfryers of andere moderne kooktechnieken om de hoeveelheid fijnstof die vrijkomt te verminderen. Daarnaast is het belangrijk dat de keuken schoon wordt gehouden en door goede afzuiging schadelijke dampen worden verminderd.
Gezonde vetten tegen fijnstof
Samenvattend staat je gezondheid voorop, ook bij bakken en braden. Door gezonde vetten te gebruiken, verbranding te voorkomen en te zorgen voor een goede afzuiging kun je in een schone keuken AIP recepten maken waardoor je je zowel mentaal als fysiek beter kan gaan voelen. Voor meer interesse in de AIP-leefstijl of recepten om te bakken en braden koop ons maaltijdplan online.
